محمدبیگ برهانپوریبرهانپوری، محمدبیگ، عالم و عارف نقشبندی شبه قاره در قرن یازدهم بود.او در ۱۰۴۱ در برهانپور به دنیا آمد و حدود ۱۱۱۰ درگذشت.در طریقت مرید محمد فرخ مجددی سرهندی (متوفی ۱۱۲۰) بود. ۱ - آثار محمدبیگ برهانپوریچندین کتاب در حدیث، فقه، عرفان، نحو و تاریخ تألیف کرد، اما بیش‌تر به رفع ایرادات و اشکالاتی می‌پرداخت که مخالفان بر عقاید شیخ احمد سرهندی مجدد الف ثانی (متوفی ۱۰۳۴) گرفته بودند. از جمله آثار او که به عربی نوشته شده عبارت است از: ترغیب الحسنات و ترهیب السیئات، در حدیث؛ جامعة الدلائل الشافعیة لمذهب الحنفیة؛ خلاصة الرسائل، در فضائل مکّه؛ رسالة فی الحج والعمرة؛ الرسالة الکاشفة لهیئة الارض و السموات بالاحادیث والا´یات الواضحة، درباره زمین و آسمان و براساس آیات و احادیث؛ زبدة العقائد الاسلام فی شرح تهذیب المنطق و الکلام؛ عمدة الوصف فی الصلوة خلف المخالف؛ فائض المنیبین، در سلوک؛ الفوائد السَنِیّة فی بیان الامور الدنیویّة و الاخرویّة؛ الفوائد الفاخرة فی بیان احوال الدنیا والا´خرة؛ مراد المقصود فی دفع شبهات وحدة الوجود؛ مُفَرِّحُ القلوب، در آداب و سلوک؛ مناسکُ الحج و بیانُ حقیقةِ المکة و المدینة؛ خلاصة السیر فی بیان ابتداء العالم و بعض احوال خیر البشر، که آن را در ۱۰۹۴ تألیف کرده و در ۱۱۰۳ بر آن ذیلی نوشته است؛ عطیة الوهاب الفاصله بین الخطا والصواب (تألیف ۱۰۹۳ـ۱۰۹۴)، در پاسخ به ایرادهای مخالفان مجدد الف ثانی، بویژه شیخ ابراهیم کردی، شاگرد محمد برزنجی (متوفی ۱۱۰۳). ۲ - فهرست منابع(۱) محمدبیگ برهانپوری، ملحق خلاصة السیر، چاپ ظهور احمد اظهر، مجلة انجمن عربی و فارسی، ج۱۵، ش۱ـ۲ (فوریه ـ مه ۱۹۷۰). (۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، چاپ محمد شرف الدین یالتقایا و رفعت بیلکه کلیسی، (استانبول ۱۹۷۱ـ۱۹۷۲)، ج۱، ستون۲۸۲،۴۳۵،۶۱۱، ج۲، ستون۱۵۴، ۲۰۶. (۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، استانبول ۱۹۵۵، ج۲، ستون۳۰۶. (۴) شاه غلام علی دهلوی، مقاماتِ مظهری، تحقیق و تعلیق و ترجمه محمد اقبال مجددی، لاهور ۱۹۸۳، ص۴۸۳. (۵) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶)، ج۱۱، ص۲۹۷. ۳ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمدبیگ برهانپوری»، شماره۱۱۲۷. |